Afwijken welstandsadvies mag ook onder Omgevingswet
Welstandscommissies heten onder de Omgevingswet meestal Commissie ruimtelijke kwaliteit (Crk). Hun beoordelingsruimte is verbreed onder de Omgevingswet (helaas). Behalve over het uiterlijk van een bouwwerk kunnen ze ook adviseren over de ruimtelijke kwaliteit. Dat is breder dan sec een bouwwerk. Heel mooi zou je zeggen. Wat is daar op tegen? Wie wil er nu geen ruimtelijke kwaliteit?
De praktijk van alledag is dat de meeste commissies zich geen raad weten met hun verbrede taak en zich min of meer overal mee bemoeien. Gelukkig zijn er nog gemeentebesturen die durven afwijken van adviezen van voorheen welstandscommissies. Uit eigen ervaring bij gemeenten weet ik dat dat niet meevalt. Een college van B&W moet bij besluiten op grond van de Omgevingswet allerlei belangen afwegen. Dat is vaak het geval bij afwijkingen van het omgevingsplan. Voor de Crk is dat heel moeilijk om mee om te gaan. Ze gaan uit van hun eigen absolute waarheid en vinden het vaak moeilijk te verkroppen dat er ook nog andere belangen meespelen, zoals een economisch belang van een aanvrager. Ook vinden ze het lastig dat een aanvrager bepaalt welke aanvraag hij doet, bijvoorbeeld een aanvraag om een BOPA of een wijziging om een omgevingsplan. Dat bepaalt de gemeente niet. Er zijn initiatiefnemers van plannen die een plan opknippen en min of meer de salamitactiek toepassen. Dat kan vervelend zijn voor de bewaking van de ruimtelijke kwaliteit. Bijvoorbeeld voor een landgoed of een monument. Toch is dat wel de praktijk waar je mee te dealen hebt, zo ook een Crk.
In een uitspraak van 20 februari 2025 van de rechtbank Gelderland gaat het om een verleende omgevingsvergunning voor een appartementengebouw. De Crk heeft een negatief welstandsadvies gegeven. Volgens het college van B&W weegt in dit geval een ander belang zwaarder dan het negatieve welstandsadvies, namelijk een groot woningentekort. Lees meer in r.o. 15 van de uitspraak. (afwijken welstandsadvies).
